Podstawowa opieka zdrowotna (POZ)

Zasady funkcjonowania

Podstawowa opieka zdrowotna (POZ) jest częścią systemu opieki zdrowotnej, zapewniającą wszystkim osobom uprawnionym do świadczeń zamieszkałym/przebywającym na terytorium Polski kompleksowe i skoordynowane świadczenia opieki zdrowotnej w miejscu zamieszkania. Świadczenia udzielane są w warunkach ambulatoryjnych (w gabinecie, poradni lub przychodni), a w przypadkach uzasadnionych medycznie, także w domu pacjenta (również w domu pomocy społecznej). Obejmują także profilaktyczną opiekę nad dziećmi i młodzieżą sprawowaną przez pielęgniarkę/higienistkę w środowisku nauczania i wychowania.

Funkcjonowanie POZ oparte jest na prawie do imiennego wyboru lekarza, pielęgniarki, położnej podstawowej opieki zdrowotnej. Wyboru dokonujesz poprzez złożenie pisemnej deklaracji u lekarza, pielęgniarki, położnej podstawowej opieki zdrowotnej w wybranej przez Ciebie przychodni.

Dostępność świadczeń

Świadczenia POZ – udzielane są w dni powszednie od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 18.00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy.

Świadczenia nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej w POZ dostępne są w dni powszednie w godzinach od 18.00 do 8.00 rano dnia następnego, oraz całodobowo w dni ustawowo wolne od pracy.

Lekarz POZ

Świadczenia lekarza POZ obejmują:

profilaktykę chorób, w tym badania i porady w ramach profilaktyki wieku rozwojowego oraz szczepienia ochronne,
świadczenia profilaktyki chorób układu krążenia,
udzielanie porad w leczeniu schorzeń, w tym zapewnienie diagnostyki laboratoryjnej oraz obrazowej i nieobrazowej (EKG, RTG, USG) zgodnie z obowiązującym wykazem,
wykonywanie zabiegów w gabinecie zabiegowym i w domu pacjenta,
orzekanie o stanie zdrowia,
inne świadczenia wynikające z potrzeb populacji objętej opieką, w tym: kierowanie do poradni specjalistycznych i na leczenie szpitalne, kierowanie na rehabilitację i leczenie uzdrowiskowe, kwalifikowanie doświadczeń transportu sanitarnego w POZ i wystawianie zleceń przewozów, wystawianie zleceń na realizację świadczeń pozostających w zakresie zadań pielęgniarki POZ, wystawianie zaświadczeń dotyczących stanu zdrowia pacjenta.

Pielęgniarka POZ

Świadczenia pielęgniarki POZ obejmują kompleksową opiekę pielęgniarską nad osobą, rodziną, społecznością w środowisku zamieszkania, z uwzględnieniem miejsca udzielania świadczeń, takie jak:

świadczenia profilaktyczne u dzieci w wieku 0-6 r.ż., w tym:
wizyty patronażowe w 3-4.(trzecim-czwartym) miesiącu zycia i – o ile w czasie tej wizyty zostały stwierdzone zaburzenia stanu zdrowia dziecka – także w 9. (dziewiątym) miesiącu życia dziecka,
testy przesiewowe w 12. (dwunastym) miesiącu życia dziecka oraz w wieku 2, 4 i 5 lat;
świadczenia profilaktyki gruźlicy;
świadczenia lecznicze, w tym: wykonywanie iniekcji i zabiegów na podstawie zleceń lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego w gabinecie pielęgniarki POZ i w domu pacjenta;
świadczenia diagnostyczne, w tym: pobieranie materiałów do badań diagnostycznych na podstawie zlecenia lekarza POZ, w sytuacji gdy pobranie z przyczyn medycznych powinno być zrealizowane w domu pacjenta;
świadczenia pielęgnacyjne i rehabilitacyjne, w szczególności dla osób, u których występuje ograniczenie sprawności psychofizycznej w wyniku choroby.

Położna POZ

Świadczenia położnej POZ obejmują kompleksową pielęgnacyjną opiekę położniczo-neonatologiczno-ginekologiczną nad populacją objętą opieką, w tym:

edukację w zakresie planowania rodziny;
opiekę w okresie ciąży, porodu i połogu, w tym edukację przedporodową realizowaną u kobiet w ciąży (w tym w ciąży wysokiego ryzyka), począwszy od 21. (dwudziestego pierwszego) tygodnia ciąży do terminu rozwiązania;
opiekę nad kobietą, noworodkiem i niemowlęciem do ukończenia 2. (drugiego) miesiąca życia, realizowaną w ramach wizyt patronażowych;
opiekę w chorobach ginekologicznych, w tym opiekę pielęgnacyjną nad kobietą po operacji ginekologicznej lub onkologiczno-ginekologicznej obejmującą okres od momentu wypisu ze szpitala do całkowitego zagojenia się rany pooperacyjnej, realizowane na podstawie skierowania lekarza oddziału, który wykonał operację;
wykonywanie zgodnie z posiadanymi kompetencjami, iniekcji i zabiegów na podstawie zleceń innych lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego, w gabinecie położnej poz i w domu pacjenta;
pobieranie materiału z szyjki macicy do przesiewowego badania cytologicznego w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy, o ile umowa świadczeniodawcy z Funduszem obejmuje powyższe świadczenie;
opiekę nad kobietą w każdym okresie jej życia.

Lista badań dostępnych w POZ

Badania hematologiczne:

morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi,
morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym i płytkami krwi,
retykulocyty,
odczyn opadania krwinek czerwonych (OB).

Badania biochemiczne i immunochemiczne w surowicy krwi:

sód,
potas,
wapń zjonizowany,
żelazo,
żelazo – całkowita zdolność wiązania (TIBC),
stężenie transferyny,
stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c),
mocznik,
kreatynina,
glukoza,
test obciążenia glukozą,
białko całkowite,
proteinogram,
albumina,
białko C-reaktywne (CRP),
kwas moczowy,
cholesterol całkowity,
cholesterol-HDL,
cholesterol-LDL,
triglicerydy (TG),
bilirubina całkowita,
bilirubina bezpośrednia,
fosfataza alkaliczna (ALP),
aminotransferaza asparaginianowa (AST),
aminotransferaza alaninowa (ALT),
gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP),
amylaza,
kinaza kreatynowa (CK),
fosfataza kwaśna całkowita (ACP),
czynnik reumatoidalny (RF),
miano antystreptolizyn O (ASO),
hormon tyreotropowy (TSH),
antygen HBs-AgHBs,
VDRL,
FT3,
FT4,
PSA – Antygen swoisty dla stercza całkowity.

Badania moczu:

ogólne badanie moczu z oceną właściwości fizycznych, chemicznych oraz oceną mikroskopową osadu,
ilościowe oznaczanie białka,
ilościowe oznaczanie glukozy,
ilościowe oznaczanie wapnia,
ilościowe oznaczanie amylazy.

Badania kału:

badanie ogólne,
pasożyty,
krew utajona – metodą immunochemiczną.

Badania układu krzepnięcia:

wskaźnik protrombinowy (INR),
czas kaolinowo-kefalinowy (APTT),
fibrynogen.

Badania mikrobiologiczne:

posiew moczu z antybiogramem,
posiew wymazu z gardła z antybiogramem,
posiew kału w kierunku pałeczek Salmonella i Shigella.

Badanie elektrokardiograficzne (EKG) w spoczynku

Badanie ultrasonograficzne (USG):

USG tarczycy i przytarczyc,
USG ślinianek,
USG nerek, moczowodów, pęcherza moczowego,
USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej, w tym wstępnej oceny gruczołu krokowego,
USG obwodowych węzłów chłonnych.

Spirometria

Zdjęcia radiologiczne:

zdjęcie klatki piersiowej w projekcji AP i bocznej,
zdjęcia kostne – w przypadku kręgosłupa, kończyn i miednicy w projekcji AP i bocznej:
zdjęcie czaszki,
zdjęcie zatok,
zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej.

Poza badaniami wymienionymi powyżej, lekarz POZ może kierować pacjentów także na finansowane przez Fundusz badania endoskopowe: gastroskopię i kolonoskopię.

Źródło: http://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/informacje-o-swiadczeniach/podstawowa-opieka-zdrowotna/