Osteopatia zyskuje coraz większą popularność wśród pacjentów. Ma ona swoją filozofię oraz określone metody działania. Badania wskazują, że może być skuteczna w leczeniu chorób układu mięśniowo-szkieletowego. W jaki sposób i przy jakich schorzeniach może pomóc osteopata?[[1]]
Czym zajmuje się osteopata?
Osteopatia, zwana inaczej medycyną osteopatyczną, zajmuje się diagnozą, leczeniem i zapobieganiem problemom zdrowotnym, poprzez pracę z mięśniami i stawami. Kładzie nacisk na holistyczne podejście do człowieka – skupia się na pacjencie jako całości, a nie jedynie na chorobie. Podkreśla związek ciała i umysłu oraz to, że wszystkie układy w naszym ciele są ze sobą powiązane, a także posiadają własną samoregulację i możliwość samolecznia. Osteopaci stosują manulane techniki terapeutyczne w celu poprawy funkcji fizjologicznych i homeostazy, czyli równowagi organizmu, która została naruszona.[[2],[3]]
Osteopata, a fizjoterapeuta
Fizjoterapia jest dziedziną angażującą czynnie pacjenta. Wykorzystuje m.in. ćwiczenia, które należy wykonywać również w domu. Zabiegi manualne zwykle są uzupełnieniem terapii. To co odróżnia osteopatię od fizjoterapii, to holistyczność opieki wynikająca z założeń osteopatii. Uwaga terapeuty skupia się nie tylko na chorym miejscu, ale także na układach z nim połączonymi anatomicznie, fizjologicznie bądź funkcjonalnie.
Bardzo istotne jest, aby zwrócić uwagę czy osteopata, do którego się udajemy ma odpowiednie kwalifikacje. W Polsce osteopatą może zostać osoba posiadająca już wykształcenie medyczne – fizjoterapeuta bądź lekarz. Muszą oni dodatkowo ukończyć 3 letnie studia podyplomowe z medycyny osteopatycznej albo kurs osteopatii trwający 5 lat. W obu przypadkach absolwenci otrzymują Dyplom Osteopaty. Mimo wspomnianych wymagań, niestety istnieje ryzyko spotkania niewykwalifikowanej osoby, która bezpodstawnie posługuje się tym tytułem, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia.[[4],[5]]
Co leczy osteopata?
Wizyta u osteopaty jest pomocna w przypadku problemów takich jak:
- ból dolnej części pleców,
- ból szyi,
- ból barku i łokcia,
- artretyzm,
- problemy z miednicą, biodrami i nogami,
- kontuzje,
- bóle mięśni i stawów związane z prowadzeniem samochodu, pracą lub ciążą (będąc w ciąży należy skonsultować się najpierw z lekarzem bądź położną),
- choroba zwyrodnieniowa stawów.
Istnieją ograniczone dowody, że osteopatia może być również skuteczna przy leczeniu stanów takich jak:
- astma,
- ból miesiączkowy,
- zaburzenia trawienia,
- depresja,
- kolki niemowlęce,
- choroba skroniowo-żuchwowa,
- skolioza,
- wysiękowe zapalenie ucha środkowego.[3]
Jak wygląda wizyta i proces leczenia?
Przed wizytą zaleca się, aby unikać obfitych posiłków przez kilka godzin, gdyż niektóre zabiegi wykonywane są w pozycji na brzuchu. Nie należy spożywać alkoholu, ani leków obniżających koncentrację – niezwykle istotny jest kontakt pacjenta z terapeutą.
Na początku wizyty osteopata przeprowadza wywiad medyczny. Pyta o objawy, ogólny stan zdrowia oraz inne otrzymywane terapie. Zapoznaje się z wynikami dotychczasowych badań, m.in. RTG. Następnie, po zdjęciu przez pacjenta części ubrań, bada rękoma bolące miejsca, aby ocenić czy może pomóc w leczeniu i zaproponować odpowiedni schemat. Pacjent może być poproszony o wykonanie różnych ruchów, by móc w pełni zidentyfikować dysfunkcje.
Techniki stosowane przez osteopatów mają za zadanie zmniejszyć ból, poprawić zakres ruchu oraz zwiększyć przepływ krwi. Wśród nich można wymienić:
- Masaż rozluźniający tkanki.
- Rozciąganie sztywnych stawów.
- Artykulację – zestaw kontrolowanych ruchów stawów w pełnym ich zakresie.
- Pchnięcia z dużą prędkością – krótkie, ostre ruchy kręgosłupa, które zwykle powodują dźwięk przypominający „strzelanie” kośćmi.
Efektem tych działań, będzie przywrócenie naturalnej ruchomości tkankom, co wspomaga proces samoregeneracji organizmu. Terapia odbywa się bez stosowania środków farmakologicznych. Osteopaci przypominają również podczas wizyt, o zdrowym stylu życia, prawidłowym odżywianiu oraz właściwej higienie pracy.[[6]]
Po jakim czasie można spodziewać się efektów?
Długość terapii zależy od stanu pacjenta i jest dobierana indywidualnie. Niektóre zaburzenia będą wymagały dłuższego czasu. Nie bez znaczenia jest także wiek pacjenta. Z biegiem lat maleją zdolności samonaprawcze organizmu. Zmianę można odczuwać już po 2-3 zabiegach.[[7]]
Przeciwskazania do wizyty u osteopaty
Techniki osteopatyczne są odpowiednie dla osób w różnym wieku – zarówno dla niemowląt jak i osób starszych. Jednak, jak każda terapia, osteopatia również ma pewne przeciwwskazania. Wśród najważniejszych znajdują się:
- pierwszy trymestr ciąży,
- poważna choroba psychiczna,
- Zesztywniające Zapalenie Stawów Kręgosłupa, Reumatoidalne Zapalenie Stawów,
- brak zgody pacjenta,
- naglące stany wymagające pilnej pomocy lekarskiej (np. niewydolność krążeniowo-oddechowa, bardzo wysokie ciśnienie tętnicze krwi).[[8]]
Wykaz źródeł
[1] D. Bagagiolo, D. Rosa, F. Borrelli „Efficacy and safety of osteophatic manipulative tratment: an overview of systemiatic reviews” BMJ Open kwiecień 2022
[2] „Benchmarks for training in traditional /complementary and alternative medicine – Benchmarks dor Training in Osteopathy” WHO 2010
[3] „Osteopathy Overviev” NHS 2021 [dostęp 22.08.2022r.]
[4] „Osteopatia jako terapia uzupełniająca w SMA – wywiad” Polskie Towarzystwo Chorób Nerwowo-Mięśniowych [dostęp 22.08.2022r.]
[5] „Informacja o zawodzie – osteopata” Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy, Warszawa 2018
[6] „Osteopathy How it’s performer” NHS 2021 [dostęp 22.08.2022r.]
[7] „About Osteopathy Treatment FAQs” Osteopathy Australia [dostęp 22.08.2022r.]
[8] P. Godek „Wprowadzenie do Osteopatii”, Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja, 3/2010
