Pulsujący ból po jednej stronie głowy to typowy objaw migreny. Choroba ta może znacznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. Czy wiesz, jak ją leczyć?
Migrenowe bóle głowy – skąd się biorą?
Migrena dotyka około 15% osób na świecie. Częściej cierpią na nią kobiety niż mężczyźni. Przyczyny migreny nie są do końca jasne. Dotychczas zgromadzone dane sugerują, że jej występowanie wiąże się z genetyką. Posiadając w rodzinie krewnych chorujących na migrenę, mamy większe ryzyko wystąpienia u nas ataków migreny.[[1],[2]]
Jak objawia się migrena?
Migrena charakteryzuje się nawracającymi bólami głowy, trwającymi od 4 godzin do 3 dni. Typowe objawy dla tego rodzaju bólu głowy przedstawiono w tabeli poniżej.
Tabela 1 Objawy migreny[2,[3]]
| Rodzaj bólu | Pulsujący |
| Lokalizacja Bólu | Zwykle po jednej stronie głowy |
| Intensywność bólu | Umiarkowany lub silny |
| Dodatkowe objawy | Wrażliwość na światło i dźwięk, aura |
Aura – objawy
Około 25% osób chorujących na migrenę doświadcza aury. Pod tym określeniem kryją się charakterystyczne objawy poprzedzające atak bólu lub występujące wraz z nim. Zaliczamy do nich między innymi:
- zaburzenia widzenia np. krótkotrwałą utratę wzroku,
- widzenie migoczących świateł,
- mrowienie i drętwienie kończyn,
- trudności w mówieniu.
Typowa aura rozwija się stopniowo i trwa od 5 minut do godziny. Pojawiające się wraz z nią objawy są jednak całkowicie odwracalne.[1,2,3]
Mam migrenę – i co dalej?
Doświadczając częstych, nawracających bólów głowy, najlepiej wybrać się do lekarza pierwszego kontaktu (POZ), który w razie potrzeby pokieruje do odpowiedniego specjalisty np. neurologa. Warto również prowadzić dzienniczek bólu głowy. Polega on na zapisywaniu informacji związanych z bólem głowy takich jak:
- częstotliwość,
- nasilenie,
- dodatkowe objawy,
- zażyte leki.
Można wykorzystać w tym celu papierowy notes lub gotowe aplikacje na telefon. Prowadzenie takiego dzienniczka ułatwi lekarzowi diagnozę i zalecenie odpowiednich leków lub modyfikację dotychczasowego leczenia.[2,3]
Ból migrenowy – jak go leczyć?
Wybór konkretnych leków zależy między innymi od rodzaju i nasilenia objawów oraz od reakcji na stosowane wcześniej leczenie. Wśród środków hamujących migrenowy ból głowy można wymienić m.in. paracetamol lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), np.:
- ibuprofen,
- aspirynę,
- diklofenak.
Pomocne są również tryptany, np. almotryptan. Stosuje się je oddzielnie lub łącznie z NLPZ. Przed ich zastosowaniem warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, ponieważ są one w niektórych przypadkach przeciwwskazane, np. poniżej 18 roku życia oraz u osób po zawale serca. Specjalista może zalecić przyjmowanie również innych leków w przypadku ataku migreny. Także tych, które łagodzą objawy dodatkowe np. wymioty.[2,[4],[5],[6]]
Leczenie migreny przewlekłej
Nieco inaczej wygląda leczenie migreny przewlekłej, czyli takiej, która trwa ponad 15 dni w miesiącu przez ponad 3 miesiące. Terapia skupia się tutaj przede wszystkim na codziennym, profilaktycznym przyjmowaniu leków, mających zapobiegać atakom migreny. Są to inne leki niż te zażywane, aby przerwać nagle pojawiający się ból głowy. Leki do przerywania ataku należy, w przypadku migreny przewlekłej, ograniczyć, by nie doprowadzić do rozwoju polekowego bólu głowy, spowodowanego ich nadużywaniem. Efekty terapii profilaktycznej widoczne są zwykle dopiero po jakimś czasie, więc nie należy przerywać leczenia zaleconego przez lekarza, bez konsultacji z nim.[2,[7]]
Domowe sposoby na migrenę
Istnieją pewne czynniki, mogące zwiększać ryzyko migreny lub ją zaostrzać. Zaliczamy do nich między innymi:
- stres emocjonalny,
- miesiączkę,
- głód,
- zmiany pogody,
- zaburzenia snu, np. niewysypianie się,
- intensywne zapachy,
- migoczące światła.
Sposobem na uniknięcie migreny może być rozpoznanie czynników, które u danej osoby wywołują lub nasilają ból głowy i unikanie ich.[1,2]
Ból migrenowy po alkoholu i kofeinie
Część osób może odczuwać migrenowy ból głowy po spożyciu alkoholu. Najczęściej po czerwonym winie. Podobnie jest w przypadku kofeiny. U niektórych może ona zwiększać ryzyko wystąpienia ataku. Najlepiej ograniczyć jej spożycie do 200 mg kofeiny dziennie (np. 2 espresso). Chcąc jednak odstawić kofeinę, trzeba powoli na przestrzeni kilku tygodni stopniowo ograniczać jej spożycie. Nagłe odstawienie także może wywołać ból głowy.[[8]]
Migrena a jedzenie
Prowadzenie prawidłowo zbilansowanej diety (m.in. bogatej w kwasy omega-3, a ubogiej w cukry proste) oraz picie wystarczającej ilości wody (1,5-2l dziennie) może zmniejszyć ryzyko migreny. Głód i odwodnienie to częste przyczyny bólu głowy. Nie ma natomiast konkretnych pokarmów, które każdy powinien wykluczyć z diety, gdyż wywołują migrenę.[[9],[10]]
Czy migrenę da się wyleczyć?
Migreny nie da się całkowicie wyleczyć, można ją jednak skutecznie kontrolować. To znaczy, że stosując odpowiednio dobrane leki, można:
- zmniejszyć częstość ataków,
- skrócić czas trwania ataku migreny,
- obniżyć natężenie bólu głowy.
Kluczowe w terapii migreny jest stosowanie się do zaleceń lekarza i regularna obserwacja efektów leczenia.[2]
Bóle migrenowe – podsumowanie
Migrena to choroba charakteryzująca się nawracającymi napadami silnego bólu głowy. Istnieją pewne czynniki, które mogą ten ból wywołać lub zaostrzyć. Doświadczając bólów głowy, należy udać się do lekarza, który postawi diagnozę oraz dobierze leczenie. Istnieją leki zarówno do przerywania ataków bólu, jak i do stosowania profilaktycznego. Leczenie profilaktyczne wdraża się głównie w leczeniu migreny przewlekłej, ale także np. w przypadku migreny związanej z miesiączką, u osób z długotrwałymi napadami bólu czy w przypadku, gdy leki przeciwbólowe nie działają. Aby skutecznie móc kontrolować migrenę, należy przestrzegać zaleconej terapii.
Wykaz źródeł
[1] Cutrer FM: Pathophysiology, clinical manifestations, and diagnosis of migraine in adults. UpToDate 2023 [dostęp 20.02.2024]
[2] Eigenbrodt AK et al.: Diagnosis and management of migraine in ten steps. Nat Rev Neurol 17, 501–514 (2021).
[3] NICE: Headaches in over 12s: diagnosis and management Clinical guideline [CG150]Published: 19 September 2012 Last updated: 17 December 2021 [dostęp 20.02.2024]
[4] Schwedt TJ, Garza I: Acute treatment of migraine in adults. UpToDate. 2023 [dostęp 21.02.2024]
[5] Ailani J, Burch RC, Robbins MS: the Board of Directors of the American Headache Society. The American Headache Society Consensus Statement: Update on integrating new migraine treatments into clinical practice. Headache. 2021; 61: 1021–1039. h
[6] Tzankova V, Becker WJ, Chan TLH: Diagnosis and acute management of migraine. CMAJ. 2023 Jan 30;195(4):E153-E158.
[7] Garza I, Schwedt TJ: Chronic migraine. UpToDate. 2023 [dostęp 21.02.2024]
[8] Nowaczewska M, Wiciński M, Kaźmierczak W: The Ambiguous Role of Caffeine in Migraine Headache: From Trigger to Treatment. Nutrients. 2020 Jul 28;12(8):2259.
[9] Razeghi Jahromi S et al.: School of Advanced Studies of the European Headache Federation (EHF-SAS). Association of diet and headache. J Headache Pain. 2019 Nov 14;20(1):106.
[10] Marmura MJ. Triggers, Protectors, and Predictors in Episodic Migraine. Curr Pain Headache Rep. 2018 Oct 5;22(12):81.
